Ulgi komunikacyjne w Warszawie dla działaczy nielegalnych organizacji z okresu PRL?

Wielokrotnie krytykowaliśmy Radę Warszawy i jej rozstrzygnięcia, ale gdy radni przyjmują właściwą uchwałę, warto to docenić. 6 kwietnia Rada Warszawy uwzględniła petycję Stowarzyszenia Walczących o Niepodległość 1956-89 dot. przyznania 50% ulg w komunikacji miejskiej dla osób świadczących pracę na rzecz nielegalnych organizacji w rozumieniu przepisów do kwietnia 1989 r. oraz dla osób represjonowanych z powodów politycznych przed dniem 4 czerwca 1989 roku. Dowodem jest decyzja Szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Tym sposobem zrównano w uprawnieniach działaczy opozycji antykomunistycznych (których status wynika z ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej) i działaczy nielegalnych organizacji (których status wynika z decyzji UdsKiOR w związku z ustawą o rentach i emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych).
Pismo Rady Warszawy i uchwała

Rada Warszawy nie uwzględniła natomiast postulatu Stowarzyszenia Kobiet Internowanych, Więzionych i Represjonowanych w stanie wojennym Regionu Mazowsze, które w swej petycji proponowało bezpłatną komunikację miejską dla działaczy opozycji antykomunistycznej i działaczy nielegalnych organizacji.

Problemem dla radnych było zrozumienie relacji pomiędzy jedną i drugą kategorią działaczy. Jak wyjaśniło SWN 1956-89: w wyniku mnożenia przepisów ustawowych i braku ich skoordynowania doszło do powstania 2 kategorii osób, które walczyły o niepodległość w latach 1956-89. W celu wyrównania nieprawidłowości w sprawach emerytalnych i rentowych, najpierw stworzono możliwości uzyskania decyzji potwierdzającej świadczenie pracy na rzecz nielegalnych organizacji w rozumieniu przepisów do kwietnia 1989 r. lub pozostawania bez pracy z przyczyn politycznych do 4 czerwca 1989 r. Natomiast ustawą z dnia 20 marca 2015 r. stworzono dodatkową kategorię przepisów. Kategorie te dotyczą tych samych osób, ale nie do końca się pokrywają, albowiem: status działacza dotyczy osób, które przez co najmniej 12 miesięcy prowadziła działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce. Pojęcie działalności nie jest określone i może być interpretowane szeroko. Natomiast wymóg wniosku o potwierdzenie świadczenia pracy na rzecz nielegalnych organizacji politycznych oraz o potwierdzenie niewykonywania pracy na skutek represji politycznych powoduje, że to osoba pragnąca uzyskać potwierdzenie tych okoliczności, ma obowiązek po pierwsze wskazać okoliczności faktyczne świadczące o jej pracy na rzecz nielegalnych organizacji politycznych, bądź o niewykonywaniu pracy na skutek represji politycznych, a po drugie okoliczności te udowodnić przy pomocy dokumentów lub zeznań świadków (IV SA/Wa 2960/13). Innymi słowy chodzi o faktyczną pracę w postaci druku, kolportażu, organizowaniu spotkań, a nie np. same uczestnictwo w spotkaniach, manifestacjach itd.

Z kolei status osoby represjonowanej dotyczy różnej kategorii osób represjonowanych, ale nie obejmuje pozostawania bez pracy z przyczyn politycznych (a jedynie niemożność wykonywania swojego zawodu, co nie jest zupełnie tym samym). 

W rzeczywistości nie ma istotnych różnic pomiędzy obiema kategoriami weteranów opozycji z lat 1956-89, z wyjątkiem odmiennych procedur i subtelności definicyjnych. W praktyce występują sytuacje w której osoby otrzymują status działacza opozycji przy równoczesnej odmowie poświadczenia pracy na rzecz nielegalnych organizacji (świadczy o tym np. casus o sygn. II SA/Sz 887/15) lub odwrotnie potwierdzone zostaje świadczenie pracy przy równoczesnej odmowie statusu działacza opozycji antykomunistycznej. Są ponadto osoby, które posiadają podwójny status.

Rada Warszawy jest pierwszym miastem w Polsce, który zrównał obie kategorie działaczy w uprawnieniach komunikacyjnych. W pozostałych miastach ewentualnie przyznane uprawnienia przysługują tylko osobom posiadającym status działacza opozycji antykomunistycznej.

Uchwała Rady Warszawy wejdzie po 2 tygodniach od publikacji w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego.